بازي شطرنج در صد و پنجاه و هفت مهد کودک هاي آلماني به کودکان آموزش داده ميشود. با بکارگيري روشهاي سرگرمکننده، علاقه کودکان به شطرنج بيدار شده و با سرعتي باورنکردني آن را ياد ميگيرند.
آموزش شطرنج به کودکان با خوراکي؟ بله، اين امکانپذير است. "رالف شرايبر" مشاور مالي، که خود هوادار پرو پا قرص شطرنج است، شش سال پيش با اين روش به دختر دو ساله خود اين بازي پيچيده را ياد داد. البته موفقيت او تا حدود زيادي مديون شيرينيهاي رنگارنگي مانند اسمارتيز بوده است
او توضيح ميدهد: « ما بهتدريج حرکت مهرهها و سپس نحوه به کار بردن آنها را به دخترمان ياد داديم. در جريان آموزش از ترفندهاي کوچکي نيز استفاده ميکرديم. مثلا روي صفحه شطرنج اسمارتيز قرار ميداديم و به او ميگفتيم که بايد با حرکت صحيح مهرهها سعي کند به اسمارتيزها برسد و آنها را بزند. سپس اجازه داشت اسمارتيزها را بخورد.»
رالف شرايبر و همسرش موفق شدند در مدت چند روز، تمام حرکتها را به دختر دو سال و نيمه خود بياموزند. به اين ترتيب او در سه سالگي ميتوانست شطرنج بازي کند.
پرورش خلافيت و تفکر منطقي
شرايبر پس از گرفتن نتيجه مثبت در بکارگيري اين روش، تصميم گرفت تا تجربيات خود را در اختيار مادران و پدران ديگر قرار دهد. به اين ترتيب در سال دو هزارو هشت پروژه "شطرنج در مهدکودک" به اجرا درآمد. نخست بيش ازصد و پنجاه مهدکودک در ايالت "نورد راين وستفالن" شطرنج را به طور آزمايشي به ديگر برنامههاي آموزشي خود اضافه کردند. پس از گذشت يک سال به تعداد مهدکودکهايي که خواهان داشتن اين برنامه بودند افزوده شد.
يادگيري شطرنج تواناييهايي چون تفکر منطقي، برقراري ارتباط و خلاقيت را در کودکان اگرچه با سن پايين، پرورش ميدهد. علاوه بر اين شطرنج تمرکز و همکاري کودکان با يکديگر را نيز افزايش ميدهد. به اين ترتيب کودکان در سن پايين ياد ميگيرند که به طور مثال در شرايط باخت بهتر بتوانند احساسات خود را کنترل کنند.
مهد کودک هاتينگن يکي از موسسات دولتي است که شطرنج را در برنامههاي خود گنجانده است. کودکان بسيار هيجانزدهاند و بيصبرانه منتظر هستند تا هفتهاي دو بار شطرنج بازي کنند. آنها هنگام بازي صفحه شطرنج را روي زمين ميگذارند و روي زانوهاي ظريف خود دور آن حلقه ميزنند. "زابينه زيسک" مربي آنها بايد براي ياد دادن شطرنج به کودکان مقدار زيادي خلاقيت از خود نشان ميداد. او ميگويد:
« ما مهرهها را در قالب نقشهاي مختلف به بچهها معرفي کرديم. در حقيقت آنها اين بازي را نه روي صفحه شطرنج بلکه با حرکات بدن خود ياد گرفتند. به اين صورت که بچهها حرکت مهرهها را خود تقليد ميکردند.»
کودکان در حين يادگيري شطرنج بسيار خلاقانه برخورد ميکنند. آنها در ابتدا براي درک بهتر ابعاد صفحه شطرنج، خود مربعهاي سياه و سفيد را در کنارهم نقاشي ميکنند و سپس همين کاردستي را به عنوان صفحه شطرنج بهکار ميبرند.
يادگيري سريع کودکان در شطرنج والدين آنها را نيز غافلگير کرده است. "نيکل گامبالات" مادر يکي از کودکان ميگويد که در ابتدا تصور نميکرد که پسر پنج سالهاش بتواند بازي شطرنج را ياد بگيرد:
«به نظر من آموزش شطرنج به کودکان، ايدهي جالبي بود. اما اصلا فکر نميکردم که اجراي آن موفقيتآميز باشد، چون شطرنج در مجموع بازي خستهکنندهاي است.»
نيکل گامبلات خود نيز شروع به يادگيري شطرنج کرده است. او در کلاسهايي که از سوي مهد کودک براي والدين ارائه ميشد، شرکت ميکند. يادگيري مادر و پدر به موازات يادگيري کودکان به آنها اين فرصت را ميدهد تا با مشغوليت جديد فرزندانشان آشنا شوند و بتوانند آنها را در مسير پيشرفت حمايت کنند.
همزمان با اجراي پروژه " شطرنج در مهد کودک" پژوهشي نيز روي تأثيرات آن انجام ميشود.قرار است که اگر نتايج اين پژوهش مثبت باشد، پروژه در بيشتر مهدکودکهاي ايالت "نورد راين وستفالن" آلمان اجرا شود.